Akçadağ Köy Enstitüsü
H. Nedim ŞAHHÜSEYİNOĞLU
Köy Enstitülerinin kuruluş amacı ve ilkeleri doğrultusunda kurulan Köy Enstitülerinden biri de Akçadağ Köy Enstitüsü’dür. Temmuz 1940’ta Akçadağ İlçe merkezinde 1891’de yapılan “Hamidiye Kışlası’nda” açıldı. Daha önce 1938’de Eğitmenler Kursu da bu kışlada açılmıştı. Ama burası, Köy Enstitülerinin kuruluş AMACINA UYGUN DEĞİLDİ. Yeni yerleşim yeri aranmaya başlandı. Malatya-Adana Demir Yolu’nun 30 km.’sinde bulunan Akçadağ İstasyonunun Güneyindeki arazi belirlendi. Buralar; Karapınar, Kırlangıç ve Onatlı köylerinin arazisi idi. 3160 dönümlük yer istimlak edildi.
Akçadağ Köy Enstitüsü’nün yeni yerleşim yeri deve dikenleriyle kaplı bir çölü andırıyordu.
Kıl çadırlar içinde çalışmalara başlandı. Bir yanda oturma mekânlarının yapımı, 5. km uzaklıkta içme suyunun, 2 km. deki sulama suyunun kanalları açıldı ve sular getirildi. Yine 2 km. uzakta olan Sultansuyu üzerinde elektrik santralinin yapımı başlatıldı. Böylece 16 okul binası, 10 öğretmen evi, 12 depo olmak üzere enstitünün gereksinmesi olan 56 bina yapıldı.
Sulu duruma getirilen bin dönümlük arazi üzerinde 9500 kayısı, 250 elma, 7000 dut, 200 vişne, 100 erik, 250 şeftali, 30 bin kavak, 500 sögüt fidanı olmak üzere 48.000 fidan dikildi.
Teknik bakımla kısa sürede meyve vermeye başladılar. Enstitünün gıda ve sebze gereksinmesinin tümü, okulun ortak çalışmasıyla sağlanıyordu. Keza enstitünün yumurta, et ve süt gereksinmesini karşılayacak 200’den fazla tavuk, inek ve koyun da besleniyordu.
Diğer Köy Enstitülerinde olduğu gibi Akçadağ Köy Enstitüsü’nde de kültürel, sanatsal, folklorik ve demokratik çalışmalara öncelik veriliyordu. Belirtilen bu çalışmaları, enstitünün yöneticileri, öğretmenleri ve öğrencileri tarafından İmece yöntemiyle gerçekleştiriyorlardı. Enstitünün kütüphanesinde değişik konuları içeren 2800’den fazla kitabı bulunuyordu, okuma alışkanlığı kazandırılıyordu.
Akçadağ Köy Enstitüsü Müdürleri: Şinasi Tamer (ilk kurucu, 2 yıl) Şerif Tekben (5 yıl) çalıştılar.
1947’den sonra ise Fevzi Tamer (7 ay), Hikmet Göktan (2 yıl ) İbrahim Sevinç (3.5 yıl), Fahri Ersin (9 ay), Namık Kemal Tunalı (2 yıl) çalışmışlardır.
1940-47 arası 12’si bayan, 57’si erkek olmak üzere 69 öğretmen görev almışlardı.
Akçadağ Köy Enstitüsü 1943-44’den 1957’ye kadar 1022 öğrenciyi mezun etmiştir. Mezun olan öğrencilerin 47’si kız, 975’i erkektir.
1945’te çıkarılan 6234 sayılı yasa ile Köy Enstitülerinin adı “İlköğretmen Okulu” olarak değiştirildi.
Böylece Köy Enstitüleri dolaylı kapatılmış oldu. Nüfusun %80’ni oluşturan köy halkının bilinçlenme, köy çocuklarının okuma olanakları ellerinden alınmıştır.
Kaynak:
Köy Enstitüleri ve Çağdaş Eğitim Vakfı Yayınları, Bülten 9
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder