Tonguç'un, Ölümünden yaklaşık bir ay önce hazırladığı bu eğitim taslağı...

''Dünyanın sayılı eğitimcileri arasında yer alan İsmail Hakkı Tonguç, bütün yaşamını eğitime adamış, neredeyse son nefesine kadar herkesin üretici, nitelikli eğitim hakkından yararlanması için çırpınıp durmuş bir anıt insan. 27 Mayıs 1960 ihtilali olunca Tonguç, yeni umutlarla yapılacak anayasaya girmesi için ilköğretimle ilgili bir taslak hazırlar, bunu sorumlulara ve dostlarına iletir.

Ölümünden yaklaşık bir ay önce hazırladığı bu taslak onun eğitim anlayışının ipuçlarını gösteren önemli bir belgedir:

“İlköğretim zorunlu ve parasızdır. 7 yaşına basan kız-erkek her çocuk 15 yaşını tamamlayıncaya kadar, laik okula, teknik okullara ve kurslara devam etmeye zorunludur.

- Zorunlu öğrenim çağında bulunan her çocuk öğrenim süresince:

a) Yaşam okuluna özgü ilkeleri uygulayabilecek öğretmenlere kavuşmak,

b) Sağlığı koruyucu olanakları elde etmek,

c) Çağdaş bir okul binasında okumak ve eğitilmek,

d) Kitaplardan ve öğretim araçlarından yararlanmak,

e) Öğrenimi süresince taşıt araçlarından parasız yararlanmak haklarına sahiptir.”

Tonguç’un yukarıda satır başlarıyla belirttiği bir bölümünü alabildiğimiz görüşlerin hangisi bugün ilköğretimde ya da eğitimin başka aşamalarında uygulanmaktadır?

Okullarımızın “yaşam okuluyla” bir ilgisi var mıdır? Ne yazık ki bütün bu soruların yanıtı hayırdır.
(...)
İnanıyoruz ki halkçı iktidarlar dün olduğu gibi bugün de İsmail Hakkı Tonguç’un eğitim ilkelerinden, çağdaş, ilerici, üretici Köy Enstitüleri sisteminden yararlanacaktır.

Anısı önünde saygıyla eğiliyoruz.''
.
Cumhuriyet
*
Köy Enstitüleri Araştırmacıları için kaynak olabilecek kitaplar;
Dr. Engin Tonguç’un yazdığı “Bir Eğitim Devrimcisi, İsmail Hakkı Tonguç, Yaşamı, Öğretisi, Eylemi”, 792 sayfa. İkincisi Pakize Türkoğlu’nun “Tonguç ve Enstitüleri”, 677 sayfa. Üçüncüsü Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği Yayını “Aramızdan Ayrılışının 50. Yıldönümünde İsmail Hakkı Tonguç ve Okul Öncesinden Yüksek Öğretime Eğitim Sorunları, Çözüm Önerileri”, 693 sayfa. Dördüncü kitap da Kastamonu Üniversitesi yayını “Kuruluşunun 70. Yılında Bir Toplumsal Değişim Projesi Olarak Köy Enstitüleri Sempozyumu”, 1036 sayfa.