Bugün memleket baştan başa bir dershane halindedir...

.

''Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşünde eğitim yoksunluğunun yadsınamayan rolünü görerek savaş sırasında bile eğitimin önemi ve gereği üzerinde duran Atatürk'le aynı duyarlılığı gönülden paylaşan İsmet Paşa da ülke kalkınmasının eğitimle yakın bağlantısının bilincindeydi. O da hedeflenen çağdaş, kalkınmış Türkiye'ye ancak tüm kırsal kesimin eğitilmesini içerecek bir toplumsal proje ile varılabileceğini düşünmüştü. Bu amacın gerçekleşebilmesi için İnönü, Başbakan olduktan sonra daha yapıcı adımlar attı. Hükümet programı ve bütçesi içinde eğitime en ön planda yer verdi. Yaptığı konuşmalarda ülkenin ancak ilk öğretimin yaygınlaştırılmasıyla aydınlık bir geleceği olabileceğini sık sık dile getirdi. Eğitimde hedeflenen yaygınlığa ulaşabilmek için öncelikle öğretmen sayısındaki yetersizliğin giderilmesi gerektiğini düşünen İnönü, bu mesleğin saygın ve özendirici hale getirilmesine başlatılmış eğitim seferberliği kadar önem verdi. "Milletçe ve elbirliğiyle gayret ve hamlelerle" öğretmen açığının giderilebileceğine güvendi. öğretmenleri yüreklendirebilmek için maarif kongrelerine katıldı, hep söz aldı, özenle konuştu. 3 Mart 1924'te onanan öğretim Birliği yasasından sonra, "Kafaları mazinin demir çemberi içinde kitlenen milletin vay haline" diyerek öğretmenlere "Bilirsiniz ki bütün dünya milletleri içinde her an ve her vesile ile bağıra bağıra söylediğimiz bir iddiamız vardır: Biz de her medeni millet gibi en yüksek medeniyet seviyesine müstehak ve müstait bir milletiz diyoruz. Bu iddianın doğruluğu, hepiniz biliyorsunuz ki, asıl fikri sahada, asıl ilim ve fenle tahakkuk edebilir. Sizler bu milleti harsiyle, içtimai hayatiyle, bütün ilim ve fenniyle en yüksek medeniyet seviyesine çıkaracak işçilersiniz. Vazifeniz hakikaten çok şerefli, fakat çok ağırdır.... Sizler için asla fütur yok, azim ve ümit var... Vazifeniz hem uzun hem de mahrumiyetli sürecek... Bugün memleket baştan başa bir dershane halindedir..... Türk milleti bu dershaneden muvaffak çıkıncaya kadar çalışacak ve muvaffakiyetle çıkacaktır.'' İsmet İnönü.
*
KÖY ENSTİTÜLERİ ARAŞTIRMACILARINA KAYNAK OLACAK BİR KİTAP;
''BİR EĞİTİM DEVRİMCİSİ: İSMAİL HAKKI TONGUÇ''
ENGİN TONGUÇ'UN KALEMİNDEN...